მსახიობ სმიტა პატილის სახე - ასე ცნობილი და საყვარელი სხვადასხვა ქვეყნის მაყურებელთათვის მრავალი ფილმიდან.
სამწუხაროდ მის ნიჭს აღიარება მხოლოდ სიკვდილის შემდეგ ხვდა წილად. მსახიობი მოულოდნელად 1986 წლის 13 დეკემბერს, 31 წლის ასაკში გარდაიცვალა.
ხელოვნებაში მისი ბედი იყო ბედნიერი, გზა კინემატოგრაფში - სწორი და პატიოსანი, აღიარება - დამსახურებული.
სმიტა დაიბადა 1955 წლის 17 ოქტომბერს
მისი კარიერა დაიწყო ტელევიზიაში, სადაც 17 წლის სტუდენტი მიიწვიეს დიქტორად სამუშაოდ.
-არ ვფიქრობ რომ ტელევიზიაში მივიღე მსახიობის პროფესიისათვის სასარგებლო
რაიმე გამოცდილება - თქვა მსახიობმა ტაშკენტის კინოფესტივალზე მიცემულ ერთ-ერთ ინტერვიუში 1978 წელს, - დიქტორს სრულიად სხვა ამოცანა აქვს. საჭიროა უბრალოდ წაიკითხოს ტექსტი, იმუშაოს კამერაზე, რაც კინოში არ გამოგადგება, თუმცა ტელევიზია გაძლევს პოპულარობას. შენ ყოველდღე გხედავენ, გცნობენ. მე შემამჩნიეს კინემატოგრაფისტებმა და მივიღე რამდენიმე წინადადება კომერციულ კინოში, თუმცა მე ეს არ მაინტერესებდა და უარს ვამბობდი.
პირველად ეკრანზე სტუდენტ არუნა კჰოპკარის სადიპლომო ნამუშევარში გამოჩნდა. სწორედ ამ ფილმში შეამჩნია ის შიიამ ბენეგალამ და შესთავაზა მონაწილეობა საბავშვო ფილმში, ამას კი მოჰყვა ფილმი "ღამის დასასრული", სადაც სმიტამ ერთ-ერთი მემამულის ცოლის, რუკმინის როლი შეასრულა. ძმებმა მემამულეებმა მოიტაცეს გათხოვილი ქალი და აქციეს ტავიანთ ტყვედ. რუკმინი ყოველივე ამას უსიტყვო ბედისადმი მორჩილებით ხვდება. შინაგანი ზიზღით მის თვალწინ მომხდარისადმი და ეჭვიანობით ქალისადმი, რომელმაც მისი ქმრის გულში ადგილი დაიკავა. არა მარტო ის ქალი არის მსხვერპლი, არამედ თავად რუკმინიც საკუთარ სახლში ტყვედქცეული.
ამ როლმა გადაწყვიტა სმიტა პატილის ბედი და სამუდამოდ დააკავშირა ის კინემატოგრაფსა და შიიამ ბენეგალას, რომელმაც შემდგომ ფილმებშიც გადაიღო სმიტა.
მისი კარიერა დაიწყო ტელევიზიაში, სადაც 17 წლის სტუდენტი მიიწვიეს დიქტორად სამუშაოდ.
-არ ვფიქრობ რომ ტელევიზიაში მივიღე მსახიობის პროფესიისათვის სასარგებლო
რაიმე გამოცდილება - თქვა მსახიობმა ტაშკენტის კინოფესტივალზე მიცემულ ერთ-ერთ ინტერვიუში 1978 წელს, - დიქტორს სრულიად სხვა ამოცანა აქვს. საჭიროა უბრალოდ წაიკითხოს ტექსტი, იმუშაოს კამერაზე, რაც კინოში არ გამოგადგება, თუმცა ტელევიზია გაძლევს პოპულარობას. შენ ყოველდღე გხედავენ, გცნობენ. მე შემამჩნიეს კინემატოგრაფისტებმა და მივიღე რამდენიმე წინადადება კომერციულ კინოში, თუმცა მე ეს არ მაინტერესებდა და უარს ვამბობდი.
პირველად ეკრანზე სტუდენტ არუნა კჰოპკარის სადიპლომო ნამუშევარში გამოჩნდა. სწორედ ამ ფილმში შეამჩნია ის შიიამ ბენეგალამ და შესთავაზა მონაწილეობა საბავშვო ფილმში, ამას კი მოჰყვა ფილმი "ღამის დასასრული", სადაც სმიტამ ერთ-ერთი მემამულის ცოლის, რუკმინის როლი შეასრულა. ძმებმა მემამულეებმა მოიტაცეს გათხოვილი ქალი და აქციეს ტავიანთ ტყვედ. რუკმინი ყოველივე ამას უსიტყვო ბედისადმი მორჩილებით ხვდება. შინაგანი ზიზღით მის თვალწინ მომხდარისადმი და ეჭვიანობით ქალისადმი, რომელმაც მისი ქმრის გულში ადგილი დაიკავა. არა მარტო ის ქალი არის მსხვერპლი, არამედ თავად რუკმინიც საკუთარ სახლში ტყვედქცეული.
ამ როლმა გადაწყვიტა სმიტა პატილის ბედი და სამუდამოდ დააკავშირა ის კინემატოგრაფსა და შიიამ ბენეგალას, რომელმაც შემდგომ ფილმებშიც გადაიღო სმიტა.
ერთ-ერთი ასეთი ფილმი იყო: "რთული როლი", სადაც სმიტამ კინემატოგრაფის ვარსკვლავის, უშას როლი ითამაშა, რომლის წარმატებული კარიერის უკან იდგა წარუმატებელი პირადი ცხოვრება, ქმარი რომელსაც თითონ კი არა მისი ფული უნდოდა. მსახიობმა 40-50-ანი წლები ინდური კინოს ვარსკვლავის ჰანსა ვადკარის ბიოგრაფია განასახიერა, თუმცა საკუთარი თავიც გამოსახა.
ბოლოსდაბოლოს სმიტას ცხოვრებაში დადგა მომენტი რომელზეც ის ყოველთვის ოცნებობდა. ამ მომენტს ის სულიერად და ფიზიკურად მომზადებული შეხვდა.
ბოლოსდაბოლოს სმიტას ცხოვრებაში დადგა მომენტი რომელზეც ის ყოველთვის ოცნებობდა. ამ მომენტს ის სულიერად და ფიზიკურად მომზადებული შეხვდა.
სმიტა ფეხმძიმედაა.
პირველად ცხოვრების მანძილზე სმიტამ წონაში მოიმატა. ძლივს დადის, რაჯ ბაბარის სიტყვებით რომ ვთქვათ "ქანაობს როგორც იხვი". რაჯი ბედნიერია და ოჯახში საერთო მხიარულებაა.
-ეს მშვენიერი გრძნობაა, ფეხმძიმობის დასაწყისში მე ძალიან ვღელავდი. ახლა ვცდილობ ყველაფერი სწორად წავიდეს - თქვა მსახიობმა.
რაჯისა და სმიტას არაფერი მოუმზადებიათ ბავშვისათვის წინასწარ. ახალ სახლში სადაც ბავშვის დაბადებამდე გადავლენ საბავშვო ოთახიც კი არ მოუმზადებიათ.
ისინი უკვე ხუთი წელია ერთად არიან თუმცა ისევ ისე უყვართ ერთმანეთი. ეს კარგად ჩანს მათი საუბრებიდან:
-ჩემთვის სულერთია, მაგრამ რაჯს ვაჟი ურჩევნია - ამბობს სმიტა მომავალი შვილის შესახებ.
-ვაჟთან ადვილია ურთიერთობა, მაგრამ გოგონას ძალიან ფაქიზად უნდა მოპყრობა - ახსნას პოულობს რაჯი.
-ჩვენ გვჯერა ბედისწერის და არ ვგეგმავთ მომავალ შვილს.
ფეხმძიმობის გამო სმიტას გადაღებები შეჩერდა.
დადგა დღეც როცა პატარა მოევლინა სამყაროს. საავადმყოფო სადაც სმიტა პატილი და ასევე ცნობილი მსახიობი რატი აგნიხოტრი თითქმის ერთდროულად მოათავსეს, საყოველთაო ინტერესის საგანი გახდა. სმიტამ ერთი დღით დაასწრო რატის და მშვენიერი ვაჟი მოავლინა სამყაროს, მეორე დღეს კი რატის გულშემატკივრობდა.
პალატაში სადაც სმიტა წევს, ოჯახის წევრების გარდა არავის უშვებენ. არა იმიტომ რომ რაიმე გართულებაა, არამედ იმიტომ რომ ტრადიციაა რაჯის ოჯახის, რომ დედა-შვილი 40 დღის განმავლობაში იზოლირებული უნდა იყოს. პატარა თავს კარგად გრძნობს.
-ჩვენ მას პრატეიკი დავარქვით - ამბობს ამაყი მამა.
მსახიობმა თავად აირჩია წითელი ოქროსფერებით გაწყობილი სარი განსაკუთრებული შემთხვევებისათვის. ის ოცნებობდა განსაკუთრებულ ფორმაში ყოფილიყო როცა ახალ ბინაში გადავიდოდა მეუღლესთან და შვილთან ერთად.
ახალ ბინაში გადასვლა ახალი ეტაპის დასაწყისი იქნებოდა მის ცხოვრებაში და სმიტა მოუთმენლად ელოდა ამ დღეს.
სმიტამ მართლაც ჩაიცვა ეს სარი და მართლაც მშვენივრად გამოიყურებოდა როცა მიემგზავრებოდა სხვა სამყაროში სამოგზაუროდ, ოღონდ რაჯისა და პატარას გარეშე, რომელის მხოლოდ 15 დღისა იყო.
პირველად ცხოვრების მანძილზე სმიტამ წონაში მოიმატა. ძლივს დადის, რაჯ ბაბარის სიტყვებით რომ ვთქვათ "ქანაობს როგორც იხვი". რაჯი ბედნიერია და ოჯახში საერთო მხიარულებაა.
-ეს მშვენიერი გრძნობაა, ფეხმძიმობის დასაწყისში მე ძალიან ვღელავდი. ახლა ვცდილობ ყველაფერი სწორად წავიდეს - თქვა მსახიობმა.
რაჯისა და სმიტას არაფერი მოუმზადებიათ ბავშვისათვის წინასწარ. ახალ სახლში სადაც ბავშვის დაბადებამდე გადავლენ საბავშვო ოთახიც კი არ მოუმზადებიათ.
ისინი უკვე ხუთი წელია ერთად არიან თუმცა ისევ ისე უყვართ ერთმანეთი. ეს კარგად ჩანს მათი საუბრებიდან:
-ჩემთვის სულერთია, მაგრამ რაჯს ვაჟი ურჩევნია - ამბობს სმიტა მომავალი შვილის შესახებ.
-ვაჟთან ადვილია ურთიერთობა, მაგრამ გოგონას ძალიან ფაქიზად უნდა მოპყრობა - ახსნას პოულობს რაჯი.
-ჩვენ გვჯერა ბედისწერის და არ ვგეგმავთ მომავალ შვილს.
ფეხმძიმობის გამო სმიტას გადაღებები შეჩერდა.
დადგა დღეც როცა პატარა მოევლინა სამყაროს. საავადმყოფო სადაც სმიტა პატილი და ასევე ცნობილი მსახიობი რატი აგნიხოტრი თითქმის ერთდროულად მოათავსეს, საყოველთაო ინტერესის საგანი გახდა. სმიტამ ერთი დღით დაასწრო რატის და მშვენიერი ვაჟი მოავლინა სამყაროს, მეორე დღეს კი რატის გულშემატკივრობდა.
პალატაში სადაც სმიტა წევს, ოჯახის წევრების გარდა არავის უშვებენ. არა იმიტომ რომ რაიმე გართულებაა, არამედ იმიტომ რომ ტრადიციაა რაჯის ოჯახის, რომ დედა-შვილი 40 დღის განმავლობაში იზოლირებული უნდა იყოს. პატარა თავს კარგად გრძნობს.
-ჩვენ მას პრატეიკი დავარქვით - ამბობს ამაყი მამა.
მსახიობმა თავად აირჩია წითელი ოქროსფერებით გაწყობილი სარი განსაკუთრებული შემთხვევებისათვის. ის ოცნებობდა განსაკუთრებულ ფორმაში ყოფილიყო როცა ახალ ბინაში გადავიდოდა მეუღლესთან და შვილთან ერთად.
ახალ ბინაში გადასვლა ახალი ეტაპის დასაწყისი იქნებოდა მის ცხოვრებაში და სმიტა მოუთმენლად ელოდა ამ დღეს.
სმიტამ მართლაც ჩაიცვა ეს სარი და მართლაც მშვენივრად გამოიყურებოდა როცა მიემგზავრებოდა სხვა სამყაროში სამოგზაუროდ, ოღონდ რაჯისა და პატარას გარეშე, რომელის მხოლოდ 15 დღისა იყო.
სმიტა პატილმა 12 დეკემბერს იგრძნო თავი შეუძლოდ, სწორედ იმ დღეს როცა მეუღლეს შოუზე უნდა გაჰყოლოდა თან. ამ დღეს დიდი ხანი ელოდა რაჯიცა და კინოინდუსტრიაც.
სმიტა არწმუნებდა მეუღლეს წასულიყო მის გარეშე, მაგრამ ხედავდა რა რაჯი ტემპერატურა მატულობდა გადაწყვიტა მეუღლესთან დარჩენილიყო.
როცა მსახიობი საავადმყოფოში მოათავსეს ის უკვე კომაში იყო. დაეწყო სისხლდენა ცხვირ-პირიდან. მაღალი ტემპერატურის ქვეშ 5 დღის განმავლობაში იმყოფებოდა ციებ-ცხელების მდგომარეობაში.
ცნობა სმიტა პატილის კრიტიკული მდგომარეობის შესახებ სწრაფად გავრცელდა ბომბეიში და საავადმყოფოს ფოიე სწრაფადვე გაივსო ხალხით, მსურველებით მიეცათ თავისი სისხლი მსახიობისათვის. ყველა უსიტყვოდ ლოცულობდა იმ იმედით რომ სმიტა გაუმკლავდებოდა მდგომარეობას, ისევე როგორც გაუმკლავდა ანალოგიურ კრიტიკულ სიტუაციას ამიტაბჰ ბაჩანი.
ის ხომ ჯერ მხოლოდ 31 წლის იყო და ის-ის იყო მიიღო ის, რაზეც ასე ოცნებობდა, რაჯი და მათი საერთო შვილი. ნუთუ ღმერთი ამ ყველაფერს წაართმევდა?
თუმცა ასეც მოხდა. კვირას, 13 დეკემბერს სმიტა გარდაიცვალა.
ეს უდიდესი შოკი იყო კინოინდუსტრიისათვის. თავად სმიტას ოჯახსა და რაჯს რაც შეეხება, მიუხედავად ძლიერი დამამშვიდებელი საშუალებებისა რაჯი დაკრძალვის ცერემონიალზე სრულიად განადგურებული იყო. მზრუნველობით უსწორებდა სარის სმიტას და როცა მას წმინდა სითხე აპკურეს, რაჯიმ არავის მისცა ნება შეხებოდა მის ცხედარს და თავად საკუთარი ხელებით მოწმინდა სახე.
იმავე ხელებით აანთო კოცონიც.
- ეს ყველაზე საშინელი სასჯელია - ტიროდა პუნამ დჰილონი, - ხედავდე იწვოდეს ადამიანი რომელიც გიყვარს, რომელსაც ეხვეოდი, რომელთანაც გაატარე შენი ცხოვრების საუკეთესო დრო. არვიცი როგორ იცხოვრებს რაჯი სმიტას გარეშე... არვიცი როგორ ვიცხოვრებთ ყველანი მის გარეშე...
სმიტა არწმუნებდა მეუღლეს წასულიყო მის გარეშე, მაგრამ ხედავდა რა რაჯი ტემპერატურა მატულობდა გადაწყვიტა მეუღლესთან დარჩენილიყო.
როცა მსახიობი საავადმყოფოში მოათავსეს ის უკვე კომაში იყო. დაეწყო სისხლდენა ცხვირ-პირიდან. მაღალი ტემპერატურის ქვეშ 5 დღის განმავლობაში იმყოფებოდა ციებ-ცხელების მდგომარეობაში.
ცნობა სმიტა პატილის კრიტიკული მდგომარეობის შესახებ სწრაფად გავრცელდა ბომბეიში და საავადმყოფოს ფოიე სწრაფადვე გაივსო ხალხით, მსურველებით მიეცათ თავისი სისხლი მსახიობისათვის. ყველა უსიტყვოდ ლოცულობდა იმ იმედით რომ სმიტა გაუმკლავდებოდა მდგომარეობას, ისევე როგორც გაუმკლავდა ანალოგიურ კრიტიკულ სიტუაციას ამიტაბჰ ბაჩანი.
ის ხომ ჯერ მხოლოდ 31 წლის იყო და ის-ის იყო მიიღო ის, რაზეც ასე ოცნებობდა, რაჯი და მათი საერთო შვილი. ნუთუ ღმერთი ამ ყველაფერს წაართმევდა?
თუმცა ასეც მოხდა. კვირას, 13 დეკემბერს სმიტა გარდაიცვალა.
ეს უდიდესი შოკი იყო კინოინდუსტრიისათვის. თავად სმიტას ოჯახსა და რაჯს რაც შეეხება, მიუხედავად ძლიერი დამამშვიდებელი საშუალებებისა რაჯი დაკრძალვის ცერემონიალზე სრულიად განადგურებული იყო. მზრუნველობით უსწორებდა სარის სმიტას და როცა მას წმინდა სითხე აპკურეს, რაჯიმ არავის მისცა ნება შეხებოდა მის ცხედარს და თავად საკუთარი ხელებით მოწმინდა სახე.
იმავე ხელებით აანთო კოცონიც.
- ეს ყველაზე საშინელი სასჯელია - ტიროდა პუნამ დჰილონი, - ხედავდე იწვოდეს ადამიანი რომელიც გიყვარს, რომელსაც ეხვეოდი, რომელთანაც გაატარე შენი ცხოვრების საუკეთესო დრო. არვიცი როგორ იცხოვრებს რაჯი სმიტას გარეშე... არვიცი როგორ ვიცხოვრებთ ყველანი მის გარეშე...